غارهای بان مسیتی
غارهای بان مسیتی به مجموعه غارهایی در پنج کیلومتری شمال غرب روستای تیس گفته می شود که در دامنه کوه شهبازبند (در نزدیکی چابهار) قرار دارند. یک غار طبیعی و دو غار مصنوعی که در کنار هم جا گرفته اند و مجموعه این غارها را مردم محل به نام بان مسیتی میشناسند.
غار اول طبیعی و به شکل نیم دایرهاست و با استفاده از روش تراشکاری درون غار و دهانه آن توسعه پیدا کردهاست. یک آرامگاه کوچک از گچ به صورت دوسطح افقی که بر روی یکدیگر قرار دارند و فاقد آثاری مانند سنگنبشته، خط و لوحه در عمق یک متر از سطح غار دیده میشود که در گرد آن یک فضای کوچک وجود دارد.
از سطح غار تا آرامگاه به اندازه یک پله گودی دارد. مکعبی از سنگ و گچ بر فراز آرامگاه ساخته شده که زیر بنای یک گنبد کوچک است بدنههای پیرامون این مکعب را با گچ برنگ سفید در آوردهاند در ورودی آرامگاه رو به دره تیس و به موازات دهانه ورودی غار واقع شدهاست. سطح آرامگاه در اندازه 0/8*3/1*1/8 متر است برروی دیوارههای مکعب آرامگاه گچکاری و با جوهر قرمز و بنفش خطوط و علاماتی نقش گردیده که به مانند خط گجراتی و هندی هستند.
در گذشته مردم محل قرآن و اوراق متبرکه را در این محل می آوردند تا در آنجا محفوظ بمانند اما امروزه این باور و سنت به فراموشی سپرده شده است.
طول و عرض غار 180*240 متر و ارتفاع آن نیز 240 متر است. یک غار مصنوعی سوی راست غار طبیعی به فاصله هفت قدم قرار دارد که آثار تراش به خوبی در آن آشکار است.
دهانه آن هشتاد سانتیمتر ارتفاع دارد و سقف آن کوتاه است. این روزها اگر سری به این غار بزنید می بینید که به دلیل خرابی غار، یک آدم متوسط به زحمت در آن به شکل خمیده میتواند بایستد. غار در پایان مسدود است و احتمال دارد حفرهها یا روزنههای طبیعی یا مصنوعی در بخش انحنای خلفی کوه این غار را با غار سوم متصل کرده باشد یا به چاههای زیرزمینی که محلی برای دفن مردگان در معابد کهن است برساند و سکویی که از سنگ وگچ ساخته شدهاست دیده میشود که دهانه ورودی آن 80 سانتیمتر و سقفی کوتاه دارد.
به فاصله 50 متر در سوی چپ غار اصلی، غار سوم که طول دهانه قوسی آن حدود 20 متر است قرار دارد گویا این غارها جزو یک واحد تأسیساتی ساختمانی بوده و به منزله حجرهها و توقفگاههای معبد یا پرستشگاهی بوده و در سطح زمین تا ورود به دهانه غار، پلکانی وجود داشته که آثار آن بر جای مانده است.
به نظر می آید که این غارها در زمره یک واحد تاسیساتی و ساختمانی و به منزله توقفگاه ها یا مذبح یا پرستشگاه بوده است که سکویی برای انجام اعمال مذهبی یا تشریفات دیگر در سر تا سر پهنه جلوی هر سه غار ساخته بوده اند.
بان مسیتی یعنی چه؟
این نامگذاری بیشتر به خاطر غار میانی صورت گرفته است؛ چرا که در زبان بلوچی بان به مرد صالح، خداپرست و تارک دنیا گفته میشود و مسیتی معبد و پرستشگاه خوانده میشود و این معبد در غار میانی بنا شده است. در نتیجه میتوان گفت بان مسیتی یعنی پرستشگاه و معبد مرد صالح و خداپرست.
فراوری: الهام مرادی
بخش گردشگری تبیان
برگرفته از جام جم، تهتال